Mijn visie op de ideeën van Paul Verhaeghe

Tijdens RZL moesten we een artikel van Paul Verhaeghe bespreken, dit artikel ging over neoliberalisme en onderwijs. Dit zeer uitgebreid artikel was inhoudelijk redelijk ingewikkeld, maar ik zal mijn best doen dit bericht toch zo interessant mogelijk te maken!

Vroeger werd de maatschappij bepaald door het samenspel tussen minstens vier dimensies: het politieke, het religieuze, het economische en het culturele. Tegenwoordig zijn deze dimensies verdwenen, er blijft maar één dominant luik meer over, namelijk het economische. Een belangrijke term in onze huidige samenleving is 'meritocratie' waarbij iedereen verantwoordelijk geacht wordt voor het eigen succes of de eigen mislukking. Een fenomeen die zich duidelijk aftekent in onze maatschappij. Vraag aan een jongere wat het wil bereiken in zijn leven en vaak zal deze persoon als antwoord geven: "succesvol zijn". Men zegt dat de mens egoïstisch en corrupt is, enkel uit op eigen voordeel en genot en altijd uit op concurrentie met de ander. Ik vind het positief dat er zoveel concurrentie is, je hebt een doel voor ogen dat je per se wil bereiken en competitie bevordert de wilskracht. Ik spreek natuurlijk niet over oneerlijke concurrentie! Egoïsme is inderdaad een slechte eigenschap, maar hé, ik wil ook genieten van mijn leven en zoveel mogelijk hebben! Dat is normaal volgens mij... natuurlijk mag je niet overdreven egoïstisch zijn, alleen op bepaalde vlakken. Je moet zeker nog rekening houden met je medemens en deze helpen wanneer nodig.

Volgens Verhaeghe is het neoliberalisme een mislukking op economisch vlak en op maatschappelijk vlak. Hij verklaart dat een eengemaakte vrije markt beter zou zijn als economisch systeem, de producten zouden nog goedkoper zijn! Als consument heb je natuurlijk liever goedkopere producten, maar ik ben toch van mening dat we af en toe eens moeten stilstaan bij onze boeren, en de cacaotelers of boeren uit ontwikkelingslanden/ arme landen. Zij doen al dat harde werk voor ons, en krijgen er bijna niets voor terug... Ik ben tevreden met ons huidig economisch systeem.

En op maatschappelijk vlak? Het klopt inderdaad dat de kloof tussen rijk en arm alsmaar groter wordt. De middenklasse is aan het verdwijnen. Een goed voorbeeld hiervan is de Verenigde Staten, ze zijn beslist niet goed bezig.

Op psychologisch vlak is het neoliberalisme gevaarlijk... Klinkt spannend in ieder geval! Verhaeghe is van mening dat deze ideologie het slechtste in de mens naar boven haalt en het beste onderdrukt. Pestgedrag is hier een voorbeeld van, vroeger was dit vooral het geval op scholen, nu ook al op de werkvloer. Een belangrijker iets hierbij is de centrale aantasting van het zelfrespect. Binnen een maatschappij die voortdurend duidelijk maakt dat iedereen kan slagen als men zich maar voldoende inzet, zijn er steeds meer mensen die geconfronteerd worden met vernedering, schuld en schaamte.

Het onderwijs speelt hierin een centrale rol. Men wil bijvoorbeeld het inschrijvingsgeld verhogen voor alle opleidingen die niet aansluiten bij het bedrijfsleven. Schandalig vind ik dit! Ook willen ze kleuters screenen op hun vaardigheden... Komaan, gaat dit niet veel te ver?! Laat kleuters met rust en laat ze leven in hun fantasiewereldje, zonder al de slechte dingen in het leven. Als je macht hebt, kan je bijna alles, en wij zijn daar de dupe van. Ik ga volledig akkoord met zijn visie op de maatschappij betreffende onderwijs. Kennis is menselijk kapitaal, dus moeten jongeren zichzelf beschouwen als een bedrijf. Zoals ik al zei is het levensdoel hierbij succes. Men vraagt naar effectiviteit, materiële winst, men wordt gedreven door hebzucht. Hiermee ga ik niet volledig mee akkoord. Er zijn veel personen die gedreven worden door ambitie, ze willen het maken in het leven. Er komt niet altijd hebzucht aan te pas. Succes is voor zovelen NIET belangrijk, zolang ze maar een mooie toekomst hebben en gelukkig zijn.

Een ander schokkend feit is dat de overheid verklaart dat zelfdoding een ernstige bedreiging wordt voor de economie. Voor de economie!!! Zelfdoding is vaak het gevolg van hoe deze samenleving in elkaar zit, en men durft dit uit te drukken als een economische kost? Schandalig! Ik ben echt geshockt. Deze maatschappij is inderdaad zwaar ziek.

Verhaeghe formuleert hierbij twee uitgaansvragen. Hoe moeten we reageren? Tegen wie of wat moeten we reageren?
Een zeer treffend citaat bij deze vragen is :" Nooit waren we zo vrij. Nooit hebben we ons zo machteloos gevoeld."
We mogen onze eigen mening uiten over alle godsdiensten of religies, proberen alles uit op seksueel vlak...Kortom, we hebben geen of weinig remmingen meer. Tegen wie we dan moeten reageren en onduidelijk. Alles is de schuld van 'systeem' toch? Maar wat is het systeem dan en hoe pakken we het aan? Volgens Paul Verhaeghe kan men alleen iets veranderen aan het systeem als we inleveren. De uitleg hierover is zeer complex ( i.v.m. banken en beleggingen) maar over zijn visie op het onderwijs heb ik wel een duidelijke mening. Hij stelt voor om onderwijs weer Bildung te laten worden. Hiermee bedoelt hij dat er meer aandacht moet zijn voor ethiek, onderwezen door leerkrachten met autoriteit en met zo weinig mogelijk competentie. Ik ga hiermee totaal niet akkoord, volgens mij functioneert het onderwijs tegenwoordig zeer goed en moet dit absoluut niet veranderd worden.

Uit alles wat ik zojuist geformuleerd heb, kan ik besluiten dat er inderdaad veel mis is met onze maatschappij. Een goede oplossing voor al deze problemen is er echter niet of is zeer onduidelijk of niet haalbaar. Afwachten dus hoe de maatschappij zal evolueren!